Dzieworództwo, partenogeneza,
modyfikacja
rozmnażania płciowego
polegająca na powstawaniu organizmu potomnego z nie zapłodnionej
komórki jajowej (u roślin nosi nazwę
apomiksji). W warunkach naturalnych tylko
niektóre
gatunki mogą rozmnażać się
partenogenetycznie, laboratoryjnie można spowodować zjawisko dzieworództwa u
większej liczby gatunków.
Dzieworództwo występuje u wielu
bezkręgowców (np.: nicienie, niektóre
skorupiaki i owady), a także niektórych gatunków
kręgowców np.: ryb, płazów, gadów, a nawet
ptaków.
Wyróżnia się partenogenezę: przygodną, okolicznościową (fakultatywną), stałą
(obligatoryjną) i cykliczną.
U myszy i królików udało się wzbudzić
in vitro komórki jajowe do
partenogenetycznych podziałów uzyskując w ten sposób zarodki, z których
komórki macierzyste posłużyły do wytworzenia
niektórych rodzajów tkanek.
W listopadzie 2001 opublikowano pierwsze rezultaty dotyczące in vitro wzbudzonej
partenogenezy u ludzi. 22 komórki jajowe (będące jeszcze
diploidalnymi) pobudzono chemicznie do
podziałów komórkowych, 6 z nich osiągnęła stadium
blastocysty lecz nie zawierały one właściwie
wykształconego
embrioblastu. Sztucznie wzbudzona
partenogeneza jest alternatywną do klonowania terapeutycznego (klonowanie) metodą wytwarzania komórek
macierzystych, które mogłyby być użyte w leczeniu wielu chorób.
Linienie proces okresowego zrzucania zewnętrznej, twardej powłoki ciała u stawonogów, zewnętrznych warstwy naskórka u płazów i gadów, także zmiana upierzenia ptaków – pierzenie się ptaków oraz okrywy włosowej ssaków. U stawonogów w okresach po zrzuceniu zewnętrznego szkieletu i przed stwardnieniem nowego następuje bardzo wydatne powiększenie rozmiarów ciała. Regulacja hormonalna, podobnie jak u kręgowców. U płazów i gadów linienie jest regulowane przez hormony przysadki, tarczycy i kory nadnerczy. Wiąże się ze wzrostem organizmu oraz ma znaczenie jako wymiana zniszczonego pokrycia skóry. Okresowe, sezonowe linienie ssaków, zachodzące na wiosnę i jesienią (istnieje u nich ponadto linienie ciągłe), jest związane z regulacją ciepłoty ciała oraz rozrodem i zależne od wpływu światła, temperatury, hormonów przysadki, tarczycy i gonad.
Nad Bałtykiem, w płytkiej wodzie, spotykamy przyczepione do kamienistego dna, do muszli czy pali pomostów, stożki zbudowane z wapiennych płytek. Są to osiadłe skorupiaki, zwane PĄKLAMI. Należą one do grupy filtratorów, to znaczy żywią się występującym w wodzie w postaci zawiesiny pokarmem, który odcedzająza pomocą odnóży pokrytych licznymi szczecinkami
Pąkle - morskie skorupiaki z podgromady wąsonogów. Pospolite w przybrzeżnych wodach Bałtyku.